Scheepvaartmuseum Baasrode vzw

Ons Rosalie

Onze botter “de Rosalie” ligt er momenteel prachtig bij, afgewerkt kun jij hem echter moeilijk noemen. Vorig jaar is er danig hard gewerkt om het schip, bak- en stuurboord grondig te krabben en te schaven, met andere woorden, op te smukken. Daarna volgde de bepaling van de waterlijn en werd hij, boven deze waterlijn mooi in de bleke harpuis gezet. Nu alle gangen en inhouten aangepast en gemonteerd zijn wordt het stilaan tijd om aandacht te besteden aan details. Voor het werkjaar 2019 hebben wij gekozen voor een aantal essentiële onderdelen die tegelijk van primordiaal belang zijn maar ook het uitzicht van de botter fundamenteel zullen veranderen. 
1. De waterbalk van het achterdek.
Achteraan zal de waterbalk geplaatst worden. Deze balk is licht gebogen en geprofileerd, later komt op deze balk de zgn. beting, dit is de zwaar-ijzeren lat met gaten waar de “knecht” in past om het roer in een bepaalde stand vast te zetten. Deze balk geeft een dwarsverband en –sterkte in het achterschip en bepaalt tegelijkertijd de afmetingen van het achterdek. Dit dek zal het achterste tabernakel, de bergruimte, wat vroeger het kot genoemd werd, afsluiten. Deze ruimte wordt benut voor bergruimte en dient tegelijk voor de ontluchting van het achterschip.

2. De bolders.

Een volgende stap zal de plaatsing zijn van de bolders. De botters uit Nederland hadden enkel op het voordek bolders en achteraan pennen of korvijnagels, simpel, omdat ze in quasi getijloze havens lagen met de kop op de wal en achteraan voldoende hadden aan korvijnagels om de schepen te houden liggen. Bolders hadden ook in de weg gestaan voor de behandeling van de netten. De Baasroodse botters waren geen vissers, ze waren transportschepen voor het vervoer van paling van Nederland naar Baasrode. Ook de situatie op de Schelde is in die 100 jaar, datum waarop de schepen van de Baasroodse rede verdwenen zijn, grondig veranderd. Niet alleen is de stroming veel sterker geworden maar ook het tijverschil is hoger, dagen dat het hoogtij boven de 6 meter uitkomt zijn helemaal geen uitzondering meer. Ook de scheepvaart is in die periode sterk geëvolueerd. Wat begin twintigste eeuw nog veelal op de zeilen gebeurde of per sleepschip wordt heden ten dage vervoerd met schepen die 4 maal groter zijn, met motoren waarmee de schippers zelfs het tij niet meer moeten afwachten. Aangezien onze botter dus in andere omstandigheden zijn werk zal moeten doen, vraagt dat ook de nodige aanpassingen. Ook de bolders zullen er enigszins anders uitzien. In plaats van op het voordek aan bak- en stuurboord de beschikking te hebben over één enkele bolder worden er op de Rosalie dubbele bolders geplaatst. Ook op het achterschip komen dubbele bolders om het schip tegen grotere golfslag bij passerende schepen te beveiligen.
3. De zwanenhalzen.
Naast de voorsteven zullen er een aantal spectaculaire onderdelen bijkomen. Hier worden twee zgn. zwanenhalzen gemonteerd, in Nederland heten zij “slemphouten”. Dit zijn verbindingen tussen de voorstevenbalk en de berghouten, tegelijk geven zij aan de kop een elegant uitzicht.

4. Ook de kluisborden en de berentanden zullen gemonteerd worden. Botters hebben geen kluisborden met open kluisgaten, gewoon omdat zij geen zware ankerkettingen gebruiken maar enkel een “dreganker” met een ankerlijn die over het potdeksel loopt. De berentanden moeten vermijden dat het anker dat op het potdeksel ligt van zijn plaats zou schuiven.
5. De zwaardklampen.
Ook midscheeps zal er verandering komen. Onze botter is uiteraard een platbodem en een zeilschip. Dit houdt in dat zwaarden er moeten voor zorgen dat het schip koers houdt. Als bij dergelijke schepen het lijzwaard “gestoken” wordt drukt het tegen de zogenaamde strijkklamp.Dit zijn balken die onder berghouten bevestigd zijn en die niet alleen de lijn van het berghout moeten volgen maar ook in de juiste lijn en onder de juiste hoek moeten geschaafd worden; een slecht geplaatste strijkklamp maakt dat het schip minder hoog aan de wind kan zeilen en moeilijk op koers te houden is, een precisiewerkje dus!Als er nog tijd en voldoende budget over is zullen ook de lijsten rond de bun gemonteerd worden, pas dan kunnen de maten van de geperforeerde platen die de bun onder de waterlijn afdichten, gemeten en geplaatst worden. 2019 zal dus een boeiend jaar worden in de geschiedenis van ons Rosalie.
Jan Annemans
Coördinator botterproject Rosalie