Eén van de mooiste industrieel-archeologische sites van Vlaanderen. Integraal beschermd sinds 1884!
Hartelijk welkom op de website van de "Scheepswerven Baasrode", één van de mooiste industrieel-archeologische sites van Vlaanderen.
Niet zo heel lang geleden waren de Scheepswerven Baasrode nog gedoemd om te verdwijnen, maar dankzij de volharding van enkele idealisten én een herziening van de houding van de overheid werd hun voortbestaan verzekerd. De werven zijn sinds 1993 integraal beschermd, en voor het grootste deel eigendom van de Provincie Oost-Vlaanderen.
De Herenwoning "Van Damme" is eigendom van onze Stad Dendermonde. W&Z beheert de oever en zorgt mee voor de toekomstige aanlegsteiger.
Op deze website kan u zich onderaan inschrijven voor onze nieuwsbrief, een agenda van alle activiteiten terugvinden, de actualiteit opvolgen en al onze contactgegevens bekijken. U bent welkom als bezoeker, als sympathisant, lid of als vrijwilliger, voor heel wat mogelijkheden, naar uw interesses: tot gauw! Alvast veel leesplezier.
Op een terrein van -/+ 3 ha vinden we een goed bewaarde schat aan nautisch en industrieel erfgoed:
De meesterwoning Van Damme is het aanvangspunt voor de meeste bezoekers van het museum en bevat tal van interessante elementen.
Lees meer...Een replica (16 m.) van de Baasroodse palingbotter zal - 100 jaar na haar verdwijnen - opnieuw de zeilen hijsen dankzij het werk van onze erfgoedvereniging.
Lees meer...Een unieke houten loods en de originele 19de eeuwse ateliers met daarin nog de oorspronkelijke machines voor metaalbouw gehuisvest.
Lees meer...Inclusief droogdokken waarin men een spits (binnenschip) vindt die op de werf zelf is gebouwd anno 1938 en door vrijwilligers volledig wordt gerestaureerd
Lees meer...
Wenst u mee te werken aan onze botter, (in)actief lid van onze vereniging te worden of gewoon een bezoek te brengen aan het museum, dan danken wij u voor uw steun! Hieronder vindt u meer informatie over hoe u dat kan bereiken.
Het museum is het hele jaar te bezoeken tussen 14u en 18u elke zaterdag en zondag.
Meer info...Naast een bezoekje kan u onze VZW ook steunen door lid te worden. Dit kan al vanaf 10 EUR.
Meer info...Geregeld worden er evenementen georganiseerd door het museum. Houdt onze activiteiten en evenementen in de gaten en participeer.
Meer info...Lees over het verleden van de museumsite, de huidige situatie of zie wat wij in de toekomst wensen te realiseren...
De scheepsbouw in Baasrode kent een lange traditie. Baasrode was al sinds de Middeleeuwen een populaire aanlegplaats voor schippers en handelaars: de gunstige ligging op één tij van Antwerpen, geen belastingen op de overslag van goederen, centraal gelegen binnen een gewilde West-Europese regio en binnen een netwerk van rivieren en heirwegen. Een uitstekende plaats om te lossen en te laden met een vrachtschip of passagiersschip, een schip te bouwen of een schip te herstellen.
Bijvoorbeeld, in de periode 1777-1835 zijn negen verschillende percelen bekend waar schepen werden gebouwd. Baasrode was toen één van de belangrijkste scheepsbouwcentra van de Oostenrijkse Nederlanden.
Typerend voor Baasroodse scheepswerven is de grote variëteit aan scheepstypes die er gebouwd zijn. Bovendien hebben de Baasroodse scheepsbouwers hun naam en faam verworven door de lopende-band bouw van dat iconische vrachtschip van de Europese binnenvaart: de 38-meter spits.
Ook de palinghandel nam een grote vlucht door de grootschalige import van verse Hollandse paling die wekelijks werd aangevoerd door de Baasroodse palingbottervloot.
Tijdens de tweede helft van de 19e eeuw blijven nog twee scheepswerven over in het centrum van het dorp: Van Damme en Van Praet. Zij zijn begonnen met de bouw van ijzeren schepen in 1895 en 1896.
In 1955 verkocht de familie Van Damme haar scheepswerven. De Oude Zaat Van Damme werd verkocht aan de buurman-scheepsbouwer Gabriël Van Praet. Deze grotere dubbele scheepswerf bloeide nog tot in de jaren 1970. Door o.m. de concurrentie van het wegvervoer verdween de vraag naar binnenschepen. In 1972 liep het laatste nieuwe schip van stapel en de laatste scheepswerf van Baasrode sloot de deuren in 1986.
Eind december 1986 lieten de arbeiders uit protest hun gereedschap letterlijk uit de handen vallen, om niet meer terug te keren. Daardoor ontstond een breuk in de geschiedenis van Baasrode.
Deze breuk met het verleden wordt nu hersteld door de uitbouw van een scheepvaartmuseum door de vereniging Scheepvaartmuseum Baasrode in samenwerking met de provincie Oost-Vlaanderen en de stad Dendermonde.
De vereniging heeft eerder van zich doen spreken door zich in te zetten voor het behoud en restauratie van de scheepswerven. Deze werven met hun zeldzame getijdendroogdokken zouden anders onder de slopershamer gevallen zijn. Op deze plek bevindt zich de industrieel-archeologische site Scheepswerven Baasrode
Het Scheepvaartmuseum Baasrode is met voorsprong en bij uitstek hét museum van de geschiedenis van de scheepsbouw in Vlaanderen en België, van de binnenvaart en van het varend erfgoed in Vlaanderen. Dit zogeheten "centrum voor het varend erfgoed Vlaanderen" omvat ondermeer:
Het Scheepvaartmuseum Baasrode is deels gevestigd in de stedelijke monumentale meesterwoning (uit 1827) van de vroegere scheepsbouwer Van Damme en op de provinciale site van de Scheepswerven Baasrode, met de werven Van Damme, Van Praet-Dansaert en De Landtsheer. Tevens heeft Monumentenwacht Varend Erfgoed hier zijn thuisbasis.
De bijkeuken is unieke muurschilderingen van Karel Pillaet rijk en de Koninklijke Salons in het hoofdgebouw Van Damme zijn versierd met prachtige plafondschilderingen uit 1852 en de waardevolle muurfresco’s uit 1895 vertonen Art-Nouveau-kenmerken. Fernand Van Hoey, Jan Annemans, Filip De Saeger en de andere museumgidsen wijzen U graag de weg.
De collectie van het Scheepvaartmuseum Baasrode vertelt het verhaal van de scheepsbouw in Vlaanderen en België, met name van de laatste tweehonderd jaar; een periode waarin zich ware revoluties hebben voltrokken in de scheepsbouw: industriële schaalvergroting, van houtbouw naar staalbouw, van zeilkracht naar stoom- en dieselkracht, teloorgang en groene renaissance. De collectie van het Scheepvaartmuseum Baasrode bestaat o.m. uit echte museumschepen zoals de motorspits Alyv, schippersboten en jollen van de Schelde, tientallen scheepsmodellen en halfmodellen, gereedschappen en een uitgebreide verzameling scheepsuitrusting die een beeld schetst van het schippersleven tijdens de voorbije decennia. De ateliers Van Praet en Van Damme zijn als het ware kijk-depots waar een gedeelte van de collectie boten en bijboten, machines, motoren, installaties, werktuigen en gereedschappen te bewonderen zijn.
Het museumarchief omvat, naast het archief Van Damme en Van Praet, ook meer dan 3.000 constructieplannen van diverse scheepstypes. Deze plannen worden gebruikt in de modelbouwschool. Elk museumseizoen organiseert het scheepvaartmuseum een thematentoonstelling over uiteenlopende maritiem-historische onderwerpen. Verder vinden in de loop van het jaar vele activiteiten plaats en is het museum aanwezig op scheepvaartbeurzen en evenementen.
Het symbool van het museum is de “Bostroeneir”, een scheepslamp die zelfs bij de zwaarste stormen blijft branden. Het is een origineel Baasroods ontwerp met internationale faam.
Het Scheepvaartmuseum Baasrode wil zich verder profileren als centrum voor het varend erfgoed Vlaanderen. Het is onze ambitie om de schatten aan authentiek watergebonden erfgoed verder toegankelijk te maken. Samen met organisaties in de regio, in Vlaanderen en Europa, wil het Scheepvaartmuseum Baasrode sterk inzetten op een brede beleving ervan in de regio Scheldeland: cultuur, historiek, techniek, natuur, educatie en toerisme. Er wordt werk gemaakt van de aanleg van bezoekersfaciliteiten zoals een aanlegsteiger voor rondvaartboten. Als basis voor deze plannen wordt het Plan Bailleul gebruikt, het ontwikkelingsconcept voor de Scheepswerven Baasrode. In samenwerking met de Provincie Oost-Vlaanderen en Waterwegen & Zeekanaal zal men het nieuwe strategische plan mee vorm geven.
Alle suggesties zijn dan ook van harte welkom via info@scheepvaartmuseumbaasrode.be.
